Jaki lek przeciwbólowy? Wybieramy odpowiedni lek

Opis leku:

Ból jest fizjologiczną odpowiedzią organizmu na negatywne czynniki pochodzące ze środowiska zewnętrznego lub wewnętrznego – jest czymś w rodzaju informacji: „hej stary coś jest nie tak!” 😉

Paradoksalnie ból mimo, iż tak znienawidzony, ratuje nasze zdrowie, a często życie alarmując nas o niebezpieczeństwie. Obecnie medycyna daje nam szeroki wybór substancji przeznaczonych do walki z bólem – w tym preparaty dostępne w aptece bez recepty. W radiu, telewizji, na ulicy i oczywiście w aptece zarzucani jesteśmy wieloma reklamami środków łagodzących ból.

Czym one się od siebie różnią? Które wybrać? Który lek pomoże na lekki, a który na silny ból?

Jak działają NLPZ’y (Niesterydowe Leki PrzeciwZapalne)?

Wszystkie NLPZ’y charakteryzują się działaniem przeciwzapalnym, przeciwbólowym i przeciwgorączkowym.

Mechanizm działania tych leków został już dwukrotnie opisany przez Katarzynę Przepiórkę, dlatego aby nie mieszać pozwolę sobie zacytować:

„Mianowicie, nasz organizm produkuje pewne substancje chemiczne, prostaglandyny, które wykonują wiele różnorodnych zadań.

Są prostaglandyny „dobre”, produkowane cały czas, które m.in. chronią żołądek przed szkodliwym działaniem kwasu solnego; rozszerzają w miarę potrzeby naczynia krwionośne, obniżając ciśnienie, kontrolują krzepliwość krwi; działają ochronnie na nerki i pozytywnie wpływają na płodność.

Są też prostaglandyny „złe”, produkowane w tkankach zmienionych zapalnie (np. po uszkodzeniu lub uderzeniu). Rozszerzają one i rozszczelniają naczynka, aby limfocyty niczym karetki dostały się na miejsce wypadku jak najszybciej, a także wpływają na wzrost temperatury ciała, aby komórki odpornościowe działały szybciej i sprawniej. Wszystko to dla naszego dobra, ale w wyniku tych procesów pojawia się ból, gorączka, zaczerwienienia i obrzęki.

Dlatego człowiek szukał na to lekarstwa i wymyślił właśnie NLPZ-ety – bardzo dużo różnych substancji: silniejszych i słabszych, bardziej i mniej bezpiecznych, których mechanizm polega na hamowaniu produkcji prostaglandyn. Sęk w tym, że ciężko jest wyłączyć produkcję „złych” prostaglandyn, nie zaburzając produkcji „dobrych”, dlatego niesterydowe leki przeciwzapalne mają  wiele działań niepożądanych, szczególnie gdy są stosowane przewlekle. Uszkadzają żołądek (którego nie ma wtedy co chronić), sabotują pracę leków obniżających ciśnienie, uszkadzają nerki, obniżają płodność. Dodatkowo sprawiają, że enzymy, które nie mają jak syntetyzować prostaglandyn, przerzucają się na produkcję tzw. leukotrienów, które silnie kurczą oskrzela i u osób nadwrażliwych mogą spowodować atak astmy.”

Przegląd NLPZ’ów dostępnych w aptece

Kwas Acetylosalicylowy (Aspiryna, Polopiryna)

aspirin tabletkiAspiryna jest jednym z najstarszych NLPZ’ów, charakteryzuje się silnym działaniem przeciwbólowym, przeciwzapalnym oraz przeciwgorączkowym, jednak nie jest ona selektywna i równocześnie ze „złymi” prostaglandynami bardzo silnie hamuje produkcje tych „dobrych”, przez co bardzo negatywnie wpływa na żołądek (bóle brzucha, zgaga, wrzody). Lek ten nie powinien być stosowany u dzieci poniżej 12 roku życia (ponieważ istnieje zagrożenie wystąpienie tzw. Zespołu Rey’a). Kwas acetylosalicylowy nie tylko jest wykorzystywany w samoleczeniu bólu, ale także w profilaktyce zawału mięśnia sercowego, ponieważ bardzo silnie wpływa na obniżenie krzepliwości (Preparaty: Acard, Polocard – mniejsze dawki leku niż w przypadku preparatu Aspirin). Jedną z wad tego leku jest to, że Aspiryna zwiększa wydalanie witaminy C z naszego organizmu, dlatego korzystniejszym wyjściem jest połączenie kwasu acetylosalicylowego z tą witaminą (Aspirin C), lub dodatkowe przyjmowanie preparatu zawierającego witaminą C np. Rutinoscorbinu. Aspiryna nie wskazana jest także u osób mających problemy z krzepliwością krwi oraz u kobiet podczas menstruacji.

Salicylamid (Scorbolamid)

Scorbolamid tabletki drażowaneScorbolamid jest preparatem złożonym zawierającym salicylamid (pochodną Aspiryny), z witaminą C oraz rutozydem. W porównaniu z aspiryną charakteryzuje się słabszym działaniem przeciwbólowym, ale przy okazji w mniejszym stopniu wpływa negatywnie na żołądek. Połączenie z witaminą C oraz rutozydem klasyfikuje go bardziej jako lek na przeziębienie niż stricte przeciwbólowy.

Etenzamid (Etopiryna)

etopiryna tabletkiCzyli to co poleciłaby nam Goździkowa 😉 W składzie tego preparatu mamy wyżej opisany kwas acetylosalicylowy, jego pochodną czyli Etenzamid oraz pobudzającą kofeinę. Lek ten także bardziej wskazany jest w leczeniu przeziębienia lub grypy niż bólu.

Diklofenak (Voltaren, Dicloberl, Naklofen)

Diklofenak bardzo silnie hamuje wytwarzanie prostaglandyn powodując obniżenie uczucia bólu, gorączki i zniesienie stanu zapalnego, jednak wciąż jego działanie jest mało selektywne i objawy niepożądane ze strony przewodu pokarmowego (żołądek) są wyraźne.voltaren-emulgel-1-zel Diklofenak znajduje się np. w tabletkach Voltaren Acti. Można je stosować w związku z bólami głowy czy bólami menstruacyjnymi, ale ze względu na dobrą kumulacje w stawach wskazaniem do stosowania leku są choroby reumatyczne, bóle stawów, czy kości. Dlatego Voltaren Acti i jego „starsi bracia” czyli wydawane na receptę większe dawki diklofenaku stosowane są w reumatoidalnym zapaleniu stawów i innych chorobach układowych tkanki łącznej np. zesztywniającym zapaleniu stawów kręgosłupa (ZZSK).

Możemy również otrzymać w aptece diklofenak bez recepty w postaci żelu – Voltaren Emulgel. Wtedy wskazaniem do stosowania leku są miejscowe bóle stawów, kości czy stłuczenia.

Ketoprofen (Ketoprom, Ketopronil)

Ketoprofen-SFKetoprofen jest bardzo silnym lekiem przeciwbólowym, którego nie można nadużywać. Ze względu na dużą siłę działania, której towarzyszą liczne efekty niepożądane (mała selektywność w hamowaniu „dobrych” i „złych” prostaglandyn) jest lekiem wydawanym na receptę. Wyjątkiem jest postać żelu (Ketoprom, Ketopronil), którą można bez recepty i bez problemu dostać w każdej aptece. W postaci tabletek stosowany jest w przypadkach bardzo silnego bólu po urazach, bóle mięśni, schorzenia reumatyczne, gdy inne NLPZ’y nie przynoszą ulgi. W postaci żelu szczególnie użyteczny jest w łagodzeniu bólu po urazach np. u sportowców.

Ibuprofen (Ibum, Nurofen, Ibuprom, Ibalgin, Ibuprofen, MIG)

ibuprom-tabletki-powlekaneIbuprofen nie dość, że bezpieczniejszy od powyższych to charakteryzuje się dość dużą skutecznością i siłą działania. Badania wykazały, że ze wszystkich tradycyjnie stosowanych NLPZ’ów ibuprofen charakteryzuje się najmniejszym ryzykiem wystąpienia ciężkich zaburzeń żołądkowo-jelitowych. Oczywiście te zaburzenia, przy nieracjonalnym i przewlekłym stosowaniu także wystąpią, dlatego nie powinno się nadużywać ibuprofenu. Ze względu na swoje korzystne właściwości jest jednym z najczęściej polecanych przez farmaceutów leków na bóle różnego pochodzenia: gorączka, bóle głowy, mięśni, bóle menstruacyjne czy bóle zęba. W terapii chorób reumatycznych jego zastosowanie jest mniejsze. Ze względu na popyt na ten lek producenci prześcigają się w wymyślaniu coraz to bardziej hiperbolicznych nazw określających siłę działania ich leku – w stylu „Ibum forte”, „Nurofen ultra forte”, „Ibuprom max”, tylko czekam aż powstanie „Ibum super-hiper extra mega forte do kwadratu”. Ważne jest, aby potrafić samemu się w tym rozeznać i w ten sposób powstaje zestawienie (wg zawartości ibuprofenu):

  • Ibum (200mg), Ibum forte (400mg),
  • Nurofen (200mg), Nurofen Forte (400mg), Nurofen Ultra Forte – kapsułki(400mg),
  • Ibuprom (200mg), Ibuprom Max (400mg),
  • Ibalgin (200mg), Ibalgin Maxi (400mg)

Za siłę działanie odpowiada dawka leku tak więc, nie ma znaczenia czy wybierzemy Ibum forte czy Nurofen ultra forte – efekty będą podobne 🙂 Różnić się może za to czas, po jakim lek zacznie działać.
Warto dodać, że lek zażyty w postaci kapsułki żelowej (np. Ibuprom Sprint Caps czy Nurofen Ultra Forte) szybciej rozpuszcza się i wchłania, a więc szybciej załagodzi ból niż w postaci tradycyjnej tabletki.

Naproxen (Aleve, Naproxen, Anapran, Naxii)

pabi-naproxen-tabletkiNaproksen jest kolejnym lekiem o właściwościach zbliżonych do powyższych leków. Także działa przeciwzapalnie, przeciwbólowo oraz przeciwgorączkowo. Działa silniej od ibuprofenu, ale też bardziej podrażnia przewód pokarmowy (żołądek). Wciąż jednak podrażnia go znacząco słabiej niż np. Aspiryna. Wskazania do stosowania są podobne jak większości NLPZ’ów – bóle mięśni, głowy, zębów itd.

Meloksykam (Aglan, Opokan)

opokan tabletkiMeloksykam jest skutecznym, a zarazem dość bezpiecznym lekiem stosowanym na bóle kostno-stawowe. Ostatnio dostępny bez recepty (Opokan) – więcej informacji na ten temat można znaleźć w temacie „Opokan – nowy lek na bóle kostno-stawowe”.

Inne leki przeciwbólowe

Paracetamol (APAP, Panadol, Paracetamol)

paracetamol tabletkiParacetamol działa jak NLPZ’y jednak do nich nie należy gdyż nie wykazuje działania przeciwzapalnego – działa tylko przeciwbólowo i przeciwgorączkowo. W stosunku do powyższych leków wykazuje on słabsze działanie, jednak jest od nich bezpieczniejszy*. Jest najbezpieczniejszym ze wszystkich stosowanych leków przeciwbólowych – nie ma wpływu na wytwarzanie „dobrych” prostaglandyn, przez co nie wykazuje negatywnych objawów ze strony przewodu pokarmowego. Wskazaniem do stosowania tego leku są przede wszystkim bóle głowy, bóle menstruacyjne, ale także bóle mięśni i inne.

* jak to w życiu bywa wszędzie mamy „gwiazdki” – paracetamol jest najbezpieczniejszym lekiem, ale w przypadku połączenia go z alkoholem sytuacja obraca się o 180º. W zestawieniu z etanolem przekształca się w silnie hepatotoksyczny (niszczący wątrobę) związek. Paracetamol nie może być także stosowany jako „odtrutka na kaca” (w związku z powyższym) lub u ludzi z problemami z wątrobą.

Ze względu na swoje właściwości paracetamol jest często łączony z innymi lekami w terapii przeziębienia i grypy: Coldrex, Febrisan, Fervex, Gripex, Theraflu, Solpadeine, Saridon i wiele innych. Stosowanie kilku leków tego typu naraz powoduje duże ryzyko przedawkowania paracetamolu! Więcej na ten temat w artykule: Leki łagodzące objawy przeziębienia.

Metamizol sodowy (Pyralgina)

PyralginaPodobnie jak paracetamol, pyralgina nie działa przeciwzapalnie. Nie wpływa także na syntezę „dobrych” prostaglandyn, przez co nie powoduje negatywnych objawów ze strony przewodu pokarmowego, charakterystycznych dla NLPZ’ów. Jednak nie jest zupełnie bezpiecznym lekiem. Najpoważniejszym działaniem niepożądanym jest zmniejszenie ilości białych krwinek (tzw. agranulocytoza), co objawia się obniżeniem odporności. Jest jednym ze starszych leków przeciwbólowych wypieranych przez skuteczniejsze i bezpieczniejsze NLPZ’y. Lepiej nie stosować jej zbyt namiętnie 😉

Podsumowanie

W dzisiejszych czasach medycyna stoi na tak wysokim poziomie, że już nikt nie jest zdrowy 😉 Większość z nas boi się bólu, część z nas dostrzega relacje między towarzyszącym bólem, a wyczytanymi w internecie schorzeniami. Dużą rolę w tych procesach odrywają media. To wszystko prowadzi bardzo często do nadużywania leków przeciwbólowych – co z kolei kończy się poważniejszymi powikłaniami. Przyjmowanie NLPZ’ów w dawkach większych od zalecanych nie ma żadnego sensu terapeutycznego – zasada „im więcej tym lepiej” nie jest tu korzystniejsza, ponieważ przy pewnej maksymalnej dawce tych leków zahamowanie produkcji „złych” prostaglandyn osiąga punkt, poniżej którego już nie spadnie, każda kolejna dawka leku nic nie wnosi, a sumowaniu ulegają tylko działania niepożądane! W ten sposób próbując sobie pomóc, bardziej sobie zaszkodzimy. Dlatego właśnie warto zapytać farmaceutę lub chociaż przeczytać ulotkę, aby dowiedzieć się jaka dawka leku rzeczywiście pomoże nam załagodzić ból!

Uwaga! Aspirynę i Ibuprofen nie wolno stosować jednocześnie. Warto prowadzić dziennik w przypadku powtarzających się bólów głowy.

Jaki Opinie Dodaj własną opinię Zadaj pytanie na forum

VN:F [1.9.22_1171]
Cena
Skuteczność
Czas działania
Ocena leku: 0.0/5 (0 opinie pacjentów)



3 komentarze Jaki lek przeciwbólowy? Wybieramy odpowiedni lek

  1. Kasia

    Jestem nieco innego zdania 🙂

    Nie powinno się łączyć preparatów z tej samej grupy, o tym samym mechanizmie działania – natomiast łączenie leków z różnych grup jest dopuszczalne i często zalecane. Można wtedy zmniejszyć dawki obu substancji, a efekt jest ten sam. Istnieje nawet lek, który ma w sobie paracetamol i ibuprofen jednocześnie; samo to świadczy, że takie połączenie ma sens. Nie można go jednak nadużywać, gdyż rośnie wtedy ryzyko zaburzenia nerek.

    Wszystko należy więc stosować z głową, i – jak zauważył mój przedmówca – po konsultacji ze specjalistą 🙂

    Odpowiedz
  2. Hubert

    Pani Ewo:) Poruszyła Pani bardzo istotną kwestię. Otóż odpowiedź na Pani pytanie brzmi – NIE 😉

    Nie należy łączyć ze sobą różnych leków przeciwbólowych z grupy NLPZ’ów, ponieważ nie zyskujemy wtedy silniejszego działania, a jedynie efekty uboczne ze strony przewodu pokarmowego nasilają się – więc wcześniej miała Pani rację 😉 Producenci leków również zamieszczają tego typu informację na ulotce dołączonej do opakowania.

    Co do paracetamolu sytuacja jest podobna (mimo iż nie należy do NLPZ’ów) – także nie powinno się go łączyć z NLPZ’ami, ze względu na zwiększone ryzyko działań ubocznych.

    Ba! Nie tylko nie można łączyć ze sobą różnych leków przeciwbólowych, ale także nie powinno się przyjmować dwóch (i więcej) różnych preparatów, zawierających ten sam lek np. Coldrex, Fervex, Theraflu czy Gripex zawierają w swoim składzie paracetamol – nie wolno łączyć tych leków ze sobą, ponieważ bardzo łatwo wtedy o przedawkowanie substancji leczniczej. Dlatego zanim połączymy ze sobą dwa różne preparaty najlepiej zapytać swojego lekarza lub farmaceutę o słuszność tej decyzji. 🙂

    Odpowiedz
  3. Ewa

    Bardzo czytelne podsumowanie 🙂 Chętnie dowiedziałabym się więcej nt. możliwości łączenia leków różnych grup. Do tej pory byłam przekonana, że nie należy ich łączyć bezwzględnie ze względu na ryzyko ze strony przewodu pokarmowego (wrzody…), a tymczasem ostatnio w aptece usłyszałam, że ketoprofen + paracetamol to zasadne połączenie (zwiększa siłę działania przeciwbólowego bez ryzyka przedawkowania). Prawda to?

    Odpowiedz

Dodaj opinię

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Cena
Skuteczność
Czas działania