Propranolol

Nadciśnienie tętnicze – zarówno jako lek pojedynczy, jak i w skojarzeniu z innymi lekami obniżającymi ciśnienie; przewlekłe leczenie niewydolności wieńcowej (dławicy piersiowej); zaburzenia rytmu serca, zwłaszcza pochodzenia nadkomorowego, przebiegające z przyspieszeniem czynności serca; przyspieszenie czynności serca (tachykardia; tyreotoksykoza – patrz VISKEN – WSKAZANIA) towarzyszące nadczynności tarczycy; drżenie samoistne rodzinne lub dziedziczne; stany lękowe i niepokój; zapobieganie napadom migreny; łagodzenie objawów abstynencyjnych (towarzyszących odstawieniu środków uzależniających i alkoholu) ze strony układu krążenia; pomocniczo w nadciśnieniu wrotnym (zespół chorobowy towarzyszący m.in. marskości wątroby – zaawansowanej niewydolności wątroby).

Zwolnienie czynności serca (bradykardia), zaburzenia rytmu serca przebiegające ze zwolnieniem akcji serca (bradyarytmia); zaburzenia przewodnictwa w obrębie serca (bloki przedsionkowo-komorowe II i III stopnia); szczególna postać choroby niedokrwiennej serca – angina Prinzmetala, niskie ciśnienie tętnicze, zaburzenia krążenia obwodowego (w tym miażdżyca zarostowa naczyń kończyn dolnych, choroba Raynauda – nieselektywne beta-blokery nasilają skurcz naczyń krwionośnych, powodując dalsze zmniejszenie przepływu krwi i nasilenie objawów niedokrwienia), astma oskrzelowa; nieleczony guz chromochłonny nadnerczy (feochromocytoma). Dużej ostrożności wymaga stosowanie leku w cukrzycy (może maskować stany hipoglikemii – gwałtowne spadki poziomu cukru we krwi) i zaawansowanej postaci niewydolności krążenia.

Nasila działanie innych leków obniżających ciśnienie tętnicze, glikozydów naparstnicy (digoxin, metildigoxin), opioidowych (narkotycznych) leków przeciwbólowych (morphinum, codeinum) oraz doustnych leków przeciwcukrzycowych i insuliny. Niesteroidowe leki przeciwzapalne, w tym dostępne bez recepty (ibuprofen, naproxen) mogą osłabić działanie leku w zakresie obniżania ciśnienia tętniczego, a chlorpromazyl na i inne neuroleptyki z grupy pochodnych fenotiazyny – nasilać działanie propranololu w zakresie obniżania ciśnienia tętniczego. Nie stosować (lub stosować z wielką ostrożnością, pod ścisłą kontrolą) z lekami przeciwarytmicznymi (m.in. amiodarone, disopira mide, quinidine, propafenon) oraz niektórymi antagonistami wapnia stosowanymi w leczeniu zaburzeń rytmu serca (diltiazem, werapamil) ze względu na możliwość nasilenia zaburzeń rytmu i objawów niewydolności krążenia; przeciwwskazane jest także łączne stosowanie tiorydazyny (thioridazine) z powodu możliwości wystąpienia poważnych działań niepożądanych ze strony serca. Fenytoina (phenytoinum), fenobarbital (Luminalum) i ryfampicyna (rifampicin) mogą skracać działanie propranololu. Leki zobojętniające sok żołądkowy i alkohol etylowy znacznie zmniejszają wchłanianie propranololu, osłabiając jego działanie. Propranolol może osłabiać działanie rozszerzające oskrzela wywierane przez teofilinę (theophyllinum), ale teofilina może nasilać działanie propranololu. Lek osłabia działanie leków rozszerzających oskrzela z grupy sympatykomimetyków (działanie antagonistyczne – leki te rozszerzają oskrzela, natomiast beta-blokery – zwężają).

Ściśle indywidualne; propranolol charakteryzuje się dużą rozpiętością dobowej dawki leczniczej; w zależności od rozpoznania i stanu chorego waha się ona w granicach od 20 do ponad 500 mg na dobę; propranolol należy zażywać w 2-3-4 równych porcjach w ciągu doby, co jest zależne od wysokości dawki. Nadciśnienie tętnicze: początkowo 2 do 3 x na dobę po 10 do 40 mg; w razie konieczności możliwe stopniowe zwiększanie dawki do 3 x na dobę po 40 do 80 mg (120 do 240 mg na dobę, maksymalnie do 480 mg na dobę; rzadko stosuje się dawki wyższe). Dławica piersiowa: 3 x na dobę po 10 mg do 3 x na dobę po 80 mg. Zaburzenia rytmu serca: początkowo 3 x na dobę po 10 mg; w razie konieczności możliwe zwiększenie dawki do 3 x na dobę po 40 mg. Zapobieganie napadom migreny: początkowo zazwyczaj 2 x na dobę po 40 mg; w razie konieczności możliwe zwiększenie dawki do 120-240 mg na dobę. Drżenie samoistne: początkowo zazwyczaj 2 x na dobę po 40 mg; w razie konieczności możliwe zwiększenie dawki do 120-240 mg na dobę. Stany lęku i niepokoju: zazwyczaj początkowo 3 x na dobę po 10-40 mg; w razie konieczności możliwe zwiększenie dawki do 3 x na dobę po 80 mg.

Cena do 5 zł.

50 tabletek, 1 tabletka zawiera 10 mg lub 40 mg propranololu; Propranolol prolongatum: 20 tabletek, 1 tabletka zawiera 80 mg lub 160 mg propranololu.