Parabeny w kosmetykach – zło konieczne?

Na opakowaniu wielu kosmetyków można znaleźć informację „bez parabenów”. Czy są to szkodliwe substancje?

Parabeny, zwane także nipaginami, to estry kwasu p-hydroksybenzoesowego używane w produkcji wielu kosmetyków, zwłaszcza dezodorantów, szamponów, kremów, balsamów i mleczek do pielęgnacji skóry jako środki konserwujące. Ich dodatek ma przedłużyć trwałość produktów poprzez zapobieganie rozwojowi mikroorganizmów. Wśród tej grupy związków, najczęściej spotykane są: metyloparaben (methylparaben), etyloparaben (ethylparaben), propyloparaben (propylparaben), butyloparaben (butylparaben) oraz izobutyloparaben (isobutylparaben).

U osób o szczególnie wrażliwej skórze parabeny mogą być przyczyną wystąpienia alergii kontaktowej typu pokrzywki i zapalenia skóry, objawiających się wypryskiem, rumieniem i świądem. Ponadto kosmetyki zawierające metyloparaben stosowane na skórę mogą reagować z UVB, prowadząc do przyspieszenia starzenia się skóry i uszkodzenia DNA.

Wykazano, że parabeny wchłaniają się ze skóry do krwi i limfy, wywołując efekty ogólne. Działają estrogennie, to znaczy pobudzają wydzielanie żeńskich hormonów płciowych – estrogenów, co może powodować niekontrolowany przyrost tkanki budującej piersi. Na mężczyzn mogą działać feminizująco. Istnieje przypuszczenie, że parabeny mogą niekorzystnie wpływać na rozwój zarodka i płodu u kobiet ciężarnych, dlatego należy unikać ich w czasie ciąży i laktacji.

Szczególnie niebezpieczne jest występowanie parabenów w dezodorantach. Wykazano bowiem, że nowotworowe guzy piersi zawierały u niektórych pacjentek parabeny, a  60% wszystkich guzów nowotworowych piersi znajduje się w zaledwie jednej piątej piersi – w górnym zewnętrznym kwadrancie, w bliskiej okolicy pach. Według niektórych badaczy istnieje korelacja pomiędzy higieną pach, a częstotliwością zapadania na raka piersi. Nie można jednoznacznie powiedzieć, że parabeny są czynnikiem kancerogennym, ale mogą być związane z ogólnym wzrostem przypadków raka piersi i są sygnałem, iż takie substancje mogą być szkodliwe. Długoterminowe skutki zdrowotne, wynikające z narażenia na parabeny są wciąż nieznane. Niestety, jedyną drogą unikania parabenów jest uważne czytanie etykiet na kosmetykach, które stosujemy.