Wakacyjna podróż to nie tylko nowe miejsca i przygoda, ale także zmiany w odżywianiu, przyjmowaniu leków, trybie życia i czyhających zagrożeniach. Czasem nawet starannie zaplanowany i przygotowany wyjazd w wymarzone miejsce może stać się dla podróżnika koszmarem. Dzieje się to zarówno z przypadku, jak i własnej lekkomyślności. Należy więc zawsze pamiętać o podstawowych zasadach bezpieczeństwa, aby nasz wypoczynek został na długo w pamięci w rubryce „dobre wspomnienia”.
Zanim dojedziemy…czyli choroba lokomycyjna
Choroba lokomocyjna. Na samą myśl o podróży samochodem czy autokarem robi się niedobrze. Zaburzenie to jest spowodowane brakiem zgodności sygnałów wzrokowych i błędnika, odbieranych przez mózg. Podczas jazdy wzrok odbiera zmianę otoczenia, natomiast błędnik krzyczy: „Nie! Przecież nie zmieniamy położenia ciała!” Takie „niedogadanie zmysłów” powoduje wymioty, nudności, nadmierne pocenie się, zawroty głowy. Oprócz standardowych rad, typu: siedzenie przodem do kierunku jazdy, pozycja półleżąca, lekki posiłek, unikanie napojów gazowanych można sobie pomóc lekami.
Najczęściej sięga się po Aviomarin – czyli dimenhydrynat. Lek ten powoduje niestety objawy senności. Nie należy go stosować u kobiet w ciąży oraz dzieci do 2 roku życia. Aviomarin ten przy połączeniu z alkoholem, lekami nasercowymi i lekami działającymi depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy (uspokajające, przeciwalergiczne) – wykazuje synergizm (wzmocnienie działania obu związków). Nie powinno się łączyć tych specyfików. Co ciekawe, dimenhydrynat podawany jednocześnie z solami bizmutu, lekami psychotropowymi a nawet przeciwbólowymi może powodować uszkodzenie wzroku!
Substancja ta używana bywa również pozamedycznie. Przekracza barierę krew-mózg, działając depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy. Powoduje omamy (w dawkach do 400mg), które są silnie zarysowane, natomiast po wystąpieniu tych objawów zapada się w sen, trwający nawet cały dzień. Przykrość doświadczeń budzi jednak w amatorach wrażeń deklarację odstawienia tego w przyszłości. Minister Zdrowia proponuje wycofanie ze sprzedaży dimenhydrynatu poza preparatem Aviomarin.
Działanie przeciwwymiotne przypisuje się również imbirowi. Działa on znacznie słabiej niż Aviomarin, powoduje za to mniej działań niepożądanych i jest bezpieczniejszy. Preparaty lecznicze zawierające wyciąg z imbiru to np. Avioplant, Lokomotiv, Motomarin. Imbir ma podstawową zaletę – nie powoduje senności, co czyni z niego bezpieczne rozwiązanie dla kierowców 🙂 Może być stosowany przez dzieci od 3 roku życia – młodsze tylko po konsultacji z lekarzem; należy jednak zachować ostrożność podczas stosowania u osób z kamicą żółciową, kobiet w ciąży i karmiących. Można również nakropić olejku miętowego na chusteczkę i w razie wystąpienia mdłości intensywnie wąchać.
„Nie biegaj” w podróży (biegunka)
Jedną z najbardziej uciążliwych dolegliwości jest biegunka -to przez nią zamiast zwiedzać piękne zabytki, rozglądamy się za toaletą. Biegunkę podróżnych może powodować nieprawidłowe odżywianie lub nowe danie, często degustowane podczas egzotycznych wycieczek. Organizm nie jest przyzwyczajony do nowych przypraw czy obcych szczepów bakteryjnych; czasem również przygotowanie posiłku pozostawia wiele do życzenia. Dolegliwości żołądkowo-jelitowe występują u ok. 40% turystów! Najczęstszą przyczyną jest słynna już dziś Eschericha coli – bakteria enterotoksyczna. W przypadku biegunki dobrze jest zastosować dietę bogatą w potrawy chłonące wodę – zupa marchwiowa, ryż, budyń, banany. Można się także ratować farmakologią.
Najpopularniejszy specyfik to stary dobry węgiel aktywny. Ale czy tak do końca dobry? Jego działanie polega na wiązaniu toksyn i nadmiaru wody, ale neutralizuje on również inne przyjmowane leki, dlatego zmniejsza ich skuteczność jeśli są podawane łącznie z węglem. Nie zaleca się stosowania węgla łącznie z salicylanami (Aspiryna, Betspirin itp.), barbituranami, środkami antykoncepcyjnymi czy antybiotykami. Należy zachować minimum 3 godziny odstępu między przyjęciem węgla aktywowanego, a zażyciem jakiegokolwiek innego leku! Często pacjenci skarżą się, że biegunka nie ustępuje po zażyciu 2 tabletek. I słusznie, bo nie ustąpi. Aby wywołać działanie konieczne są duże dawki – dorośli a. 10 tabletek, dzieci 2-5 tabletek jednorazowo. Węgiel leczniczy barwi kał na czarno – to efekt uboczny, ale niegroźny, nie ma więc powodów do obaw.
Drugi z najczęściej wybieranych leków to chlorowodorek loperamidu (Imodium, Laremid, Stoperan). Skutecznie zatrzymuje on biegunkę, działając na receptory opioidowe w jelicie cienkim i spowalniając jego pracę. Loperamid powstrzymuje biegunkę szybko i na długo – badania wykazały, że loperamid działa niezwykle szybko i utrzymuje efekt do 24h! – ale nie zwalcza przyczyny, tylko widzialne skutki zatrucia. Można go więc stosować tylko wtedy, gdy wyklucza się całkowicie objawy zakażenia bakteryjnego (krew, śluz w kale, gorączka). Oba leki więc mają swoje plusy i minusy, jak każdy specyfik. Co ważne, podczas kuracji loperamidem nie można jednocześnie stosować innych leków o strukturze opioidowej (tramadol, kodeina, narkotyczne leki przeciwbólowe, dekstrometorfan), ponieważ może to spowodować silne zaparcia. Lekarze nie zalecają również Stoperanu dla dzieci do 6 r.ż, a podawanie dzieciom w wieku poniżej 3 lat może wręcz spowodować nieprzyjemne objawy ze strony układu nerwowego.
Ważne w kontrolowaniu biegunki jest picie dużej ilości płynów, aby zapobiec odwodnieniu organizmu. Może to być woda, najlepiej wysokozmineralizowana lub specjalne mieszanki elektrolitów dostępne w aptekach. Należy unikać napojów alkoholowych, gazowanych i słodkich – z wyjątkiem Coca Coli! Cola zawiera bowiem kwas fosforowy, który ma działanie przeciwbiegunkowe.
Więcej informacji o dobrych lekach na biegunkę znajdziesz też w felietonie: „Węgiel czy Stoperan – jak wybrać dobry lek na biegunkę”
Latający problem (jet-lag)
Nie wszyscy znoszą dobrze podróż samolotem. I nawet nie chodzi tu już o wspominaną chorobę lokomocyjną, ale o pewne dolegliwości a nawet nasilenie istniejących chorób. Często dają się we znaki zmiany stref czasowych – dezorientacja, ból głowy, senność. Jest to tzw. ‘jet lag’ (zakłócenie w rytmie dnia). Jeszcze częściej skarżymy się na zmiany ciśnienia, powodujące bóle uszu, zaburzenia układu krążenia. Dobrym sposobem jest.. ziewanie! Pomaga również częste przełykanie śliny i żucie gumy. Niektórym również przeszkadza niska wilgotność powietrza. Unikajmy lepiej się napojów z kofeiną czy alkoholem, osoby noszące soczewki kontaktowe powinny się przerzucić na okulary w trakcie lotu.
Zranienia, otarcia, skręcenia
Na wakacjach nietrudno o ranę, upadek czy obtarcie stóp. Podstawą zapobiegania takich przypadkom jest wygodne i sprawdzone obuwie. Ale gdy już się stanie – warto mieć ze sobą zestaw plastrów z opatrunkiem czy zasypkę na otarcia. Upadek na górskiej ścieżce? Ból, ograniczenie ruchów, opuchlizna? Warto odróżnić skręcenie od zwichnięcia. Skręcenie to przemieszczenie się powierzchni stawów względem siebie. W przypadku zwichnięcia tracą one ze sobą kontakt, przez co niemożliwy jest ruch w obrębie stawu. Może wtedy dojść do uszkodzenia części stawów (więzadeł, torebki stawowej) dlatego należy unieruchomić nogę bandażem. Warto udać się również do specjalisty. Na stłuczenia i opuchnięcia pomoże Altacet (żel, tabletki do okładów), na otarcia Octenisept – aerozol do dezynfekcji lub Akutol – opatrunek w sprayu. Nawet spacer boso po plaży nie zawsze kończy się uśmiechem na twarzy. Rana cięta na stopie nie tylko utrudnia chodzenie, ale może być przyczyną groźnych powikłań. Po prawidłowym oczyszczeniu, dezynfekcji i opatrzeniu rany nie ma zagrożenia dla zdrowia, ale gdy zauważymy, że pozostaje zaczerwienienie, wokół zranienia zbiera się ropa – to może być początek zakażenia. Wtedy niezbędna jest wizyta u lekarza.
Bzyczące wakacje
Lato nieubłaganie wiąże się z komarami, meszkami i najgroźniejszymi kleszczami. Na te ostatnie można stosować środki odstraszające (zawierające DEET – Bros, Tactical) albo zaszczepić się na odkleszczowe zapalenie mózgu. Dużą rolę odgrywa jednak profilaktyka – prawidłowy ubiór oraz unikanie wysokich traw czy lasów. Kleszcze lubią miejsca szczególnie ukrwione u człowieka – po przyjściu oglądajmy więc dokładnie okolice pachwin, pachy, szyję, zgięcia w kolanach, łokciach. Można ewentualnie wykręcić pajęczaka za pomocą specjalnych przyrządów dostępnych w aptekach (np. Trix). Nie smarujemy kleszcza tłuszczem! W ten sposób uwalnia on jeszcze więcej toksyn, bo po prostu się dusi. Gdy pojawi się rumień w miejscu ugryzienia, koniecznie należy udać się do lekarza w celu zażycia antybiotyku, który ochroni przed boreliozą.
Komary to zmora każdego turysty. Na szczęście do ochrony przed nimi mamy wiele specyfików w różnych postaciach (kremy, żele, spraye) odstrasza te pasożyty. Wśród nich można wymienić Autan, Bros, Fruu a także zwykły olejek goździkowy. Ale gdy komar wypije już trochę Twojej krwi – aby złagodzić świąd i pieczenia zastosuj specyfik łagodzący ukąszenia. Na rynku aż roi się od żeli, kremów, maści. Popularnym jest Fenistil żel, który łagodzi objawy uczulenia, przynosi ulgę po ukąszeniach a także łagodzi skutki oparzeń słonecznych. Jednak należy uważać, ponieważ żel ten stosowany na duże powierzchnie skóry niezbyt dobrze znosi promieniowanie UVA/UVB. Dlatego lepiej nie smarować się obficie Fenistilem zaraz przed zażyciem kąpieli słonecznej i pamiętać o kremach z wysokim filtrem. Dla pogryzionych poleca się także spray o wymownej nazwie Sio – zawieraja dietylo-3-metylobenzoamid, wyciąg z rumianku, mentol i prowitaminę B5, czyli panthenol . A co dla kobiet w ciąży? Fenistil można zastąpić metodami naturalnymi łagodzenia ukąszeń – miejsce swędzące przecieramy … wilgotnym mydłem.
Kłujące i parzące morze
Przebywając na wakacjach nad morzem lub oceanem nietrudno niepostrzeżenie nadziać się na jeżowca lub koralowca. Jeśli niemożliwa jest wizyta w szpitalu, należy samodzielnie wyciągnąć kolce. Wcześniej trzeba zmiękczyć miejsce ukłucia. Na noc zakładamy kompres z octu, pastę z wody i świeżych drożdży albo.. kawałek skórki z papai lub mango z dodatkiem miąższu. Pozostawiamy taki opatrunek na 12-24h. Po rozmiękczeniu skóry łatwiej wyciągnąć kolce pesetą. A co, jeśli zdarzy się bliskie spotkanie z meduzą? Po pierwsze – nie przemywamy miejsca poparzenia słodką wodą. Należy skropić je octem lub sokiem z cytryny. Można także posypać piaskiem (będzie go wkoło pod dostatkiem), a następnie zeskrobać za pomocą gładkiego kawałka plastiku lub grzbietem noża. Stosuje się również okłady z lodu lub żel antyhistaminowy w celu złagodzenia bólu. Jeśli jednak pojawią się objawy typu: bóle i zawroty głowy, dreszcze należy skonsultować się z lekarzem.
Wściekły urlop (wścieklizna)
Może się zdarzyć, że dojdzie do spotkania z dzikim zwierzęciem, które jest zarażone wirusem wścieklizny. Najczęściej zarażone są lisy, nietoperze ale też psy czy koty. Nazwa choroby wywodzi się od jej przebiegu, cechuje ją bowiem podniecenie i agresja. Wściekliznę nazywa się też czasem wodowstrętem, ponieważ jednym z objawów choroby są mimowolne skurcze mięśni na widok lub sam dźwięk wody. Wścieklizna, jeśli już się rozwinie, jest chorobą śmiertelną! Aby zapobiec rozwinięciu choroby (której po 2-miesięcznej inkubacji w organizmie towarzyszą niezbyt przyjemne objawy, jak: ból w potylicy, drgawki, halucynacje, mrowienie w okolicy ugryzienia) należy szybko udzielić pomocy, aby zniwelować ryzyko zarażenia. W tym celu ranę przemywa się wodą z mydłem przez 10-15 minut, można też użyć wody utlenionej (wirus ginie w styczności z mydłem). Nie należy tamować krwotoku z rany! Jeśli nie zagraża to bezpośrednio życiu pozwalamy, aby krew wypływała z rany przez parę minut. Następnie zakładamy na ranę jałowy opatrunek i czekamy na przybycie lekarza, który poda antytoksynę oraz szczepionkę w mięsień naramienny. To pozwoli nam uchronić się przed wirusem wścieklizny i jego śmiertelnymi skutkami.
Jak powinna wyglądać apteczka turysty?
- Leki stosowane na co dzień
- środki przeciwbólowe, przeciwgorączkowe (Apap, Ibuprom, parę saszetek Theraflu)
- tabletki na chorobę lokomocyjną, jeśli występuje (Lokomotiv, Avioplant, Aviomarin, Transway – plastry)
- woda utleniona, spirutys salicylowy, plastry z opatrunkiem, bandaż elastyczny, zwykły, gaza wyjałowiona
- żele łagodzące stłuczenia (Traumon, Traummel S, Altacet)
- środki odstraszające owady i łagodzące ich ukąszenia
- balsam do opalania z wysokim filtrem, preparaty łagodzące skutki oparzenia (np. Panthenol pianka)
- tabletki na biegunkę (Stoperan, węgiel leczniczy, Nifuroksazyd)
- nożyczki – termometr.
View Comments
Nie wczytywałem się w całość artykułu – przyznaje. Niepokoi mnie jednak fakt umieszczenia – poniekąd świetnego leku przeciwbakteryjnego stosowanego w biegunkach jakim jest Nifuroksazyd. Niepokoi mnie nie tyle sam fakt, że został on tu umieszczony – ale fakt, że nie podano myślę bardzo ważnej informacji, iż leku tego NIE WOLNO łączyć z alkoholem, gdyż może doprowadzić do reakcji disulfiramowej (duszność, zaczerwienienie, etc.) co wiązać się może z jeszcze większymi konsekwencjami.