Opokan bez recepty, kolejny lek na bóle kostno-stawowe

Oto kolejny lek, który był dotychczas dostępny w sprzedaży tylko z przepisu lekarza, pojawił się w wersji „bez recepty”. Meloksykam, bo o nim mowa, to substancja stosowana w przewlekłych bólach kostno-stawowych, spowodowanych np. przez zmiany zwyrodnieniowe stawów czy choroby reumatyczne.  Dziś, teoretycznie, każdy może sam u siebie zdiagnozować te choroby i sam zacząć je leczyć. Dobrze to, czy źle?

Z jednej strony lubię takie sytuacje, bo lek wchodzi wtedy pod naszą, farmaceutów, jurysdykcję.  Mamy kolejne narzędzie, które możemy polecać lub odradzać naszym pacjentom – a to kręci 🙂 Ale jest i druga strona medalu – zaczną się reklamy medialne, które zrobią wielu osobom „wodę z mózgu”; kolejny lek zacznie być nadużywany, kolejne schorzenie zacznie być leczone na własną rękę, „na czuja”, bez konsultacji specjalisty. Dlatego dzisiaj kilka słów o tym, czym Opokan naprawdę jest.

Jak działa Opokan?

Opokan, czyli meloksykam, należy do grupy niesterydowych leków przeciwzapalnych (NLPZ).  O mechanizmie ich działania pisałam przy okazji Ibupromu Duo, ale kilka słów przypomnienia nie zaszkodzi 🙂 Mianowicie, nasz organizm produkuje pewne substancje chemiczne, prostaglandyny, które wykonują wiele różnorodnych zadań. Są prostaglandyny „dobre”, produkowane cały czas, które m.in. chronią żołądek przed szkodliwym działaniem kwasu solnego;  rozszerzają w miarę potrzeby naczynia krwionośne, obniżając ciśnienie; działają ochronnie na nerki i pozytywnie wpływają na płodność. Są też prostaglandyny „złe”, produkowane w tkankach zmienionych zapalnie. Rozszerzają one i rozszczelniają naczynka, aby limfocyty niczym karetki dostały się na miejsce wypadku jak najszybciej, a także wpływają na wzrost temperatury ciała, aby komórki odpornościowe działały szybciej i sprawniej. Wszystko to dla naszego dobra, ale w wyniku tych procesów pojawia się ból, gorączka, zaczerwienienia i obrzęki. Dlatego człowiek szukał na to lekarstwa i wymyślił właśnie NLPZ-ety. Są to m.in. ibuprofen, kwas acetylosalicylowy, naproksen, diklofenak,  meloksykam… Bardzo dużo różnych substancji; silniejszych i słabszych, bardziej i mniej bezpiecznych.  Sęk w tym, że ciężko jest wyłączyć produkcję „złych” prostaglandyn, nie zaburzając produkcji „dobrych”, dlatego niesterydowe leki przeciwzapalne mają  wiele działań niepożądanych, szczególnie gdy są stosowane przewlekle.  Uszkadzają żołądek (którego nie ma wtedy co chronić), sabotują pracę leków obniżających ciśnienie, uszkadzają nerki, obniżają płodność. Dodatkowo sprawiają, że enzymy, które nie mają jak syntetyzować prostaglandyn, przerzucają się na produkcję tzw. leukotrienów, które silnie kurczą oskrzela i u osób nadwrażliwych mogą spowodować atak astmy. Dlatego naukowcy długo pracowali nad lekami, które jak najbardziej skupią się na „złych” prostaglandynach, oszczędzając „dobre”  – i tak powstał meloksykam.

Opokan jest więc silniejszy niż dostępne do tej pory leki przeciwbólowe, i – paradoksalnie – bezpieczniejszy od nich. Myli się jednak ktoś, kto oczekuje szybkiego leku na silny ból! Meloksykam to typowy długodystansowiec; rozkręca się powoli – maksymalne działanie osiąga po ok.  5-6 godzinach, ale dłużej też pozostaje w organizmie. Po 20 godzinach we krwi krąży jeszcze połowa dawki, a pełna eliminacja następuje po ok. 6 dniach! Warto o tym pamiętać, bo często wydaje nam się że, jak połknęliśmy tabletkę wczoraj, to dzisiaj nie ma po niej śladu. Dlaczego to takie ważne, napiszę za chwilę 🙂 Pozytywem jest za to duże stężenie, jakie meloksykam osiąga w mazi stawowej – aż połowa tego, co we krwi! Nie każdy lek może poszczycić się taką penetracją dostawową.

Opokan – jasne strony

• Największy pożytek z pojawienia się leku Opokan będą mieli ludzie, którzy są już zdiagnozowani i stosują meloksykam (Movalis, Meloksam, Aglan, Aspicam) na reumatoidalne zapalenie stawów. Nie będą musieli biegać co miesiąc po kolejną receptę – aczkolwiek warto robić sobie okresowy przegląd co jakiś czas 🙂

• Na dobre wyjdzie też osobom, które do lekarza z różnych względów nie chodzą. A że obolałe kości i stawy to średnia przyjemność, łykali oni dotychczas klasyczne tabletki przeciwbólowe; pół biedy jeśli wybierali względnie bezpieczny ibuprofen (Ibuprom, Nurofen, Ibum, MIG).  Z doświadczenia jednak wiem, że na ibuprofenie sprawa się nie kończy i w ruch idzie np. Aleve (zawiera naproksen, silniejszy i nieco mniej bezpieczny) lub Voltaren (diklofenak, wyjątkowo perfidny; ma skutki uboczne takie jak wszystkie NLPZ-ety, i gratis uszkadza wątrobę!)  Opokan ma tą przewagę, że zdecydowanie słabiej zaburza syntezę „dobrych” prostaglandyn, więc jest na dłuższą metę  bezpieczniejszy. Trudniej zrobić sobie krzywdę meloksykamem.

• Myślę, że Opokan to również dobry lek na tzw. bóle wzrostowe u młodzieży. Czasem rosnące kości bolą wieczorami bez wyraźnej przyczyny; mija to z wiekiem. Meloksykam wydaje się być dobrym i bezpiecznym rozwiązaniem, ale – UWAGA! – Można stosować u dzieci od 15 roku życia. Nie zaleca się stosowania u młodszych dzieci, m.in  ze względu na obecność grupy sulfonamidowej (patrz niżej).

Opokan – ciemne strony

• Ryzyko interakcji z wieloma lekami. Meloksykam, jak wszystkie niesterydowe leki przeciwzapalne nie lubi „pływać w rwących strumieniach”. Woli wsiąść na tratwę, czyli – mówiąc fachowo – przykleić się do białek osocza, zwanych albuminami i stopniowo się od nich odczepiać, by wykonać swoje zadanie. Taka strategia sprawia, że lek działa powoli i stopniowo, zamiast szybko i gwałtownie. Sęk w tym, że taką samą metodę upodobało sobie wiele innych leków, np. leki przeciwcukrzycowe (tolbutamid, glibenklamid i inne); leki przeciwzakrzepowe (acenokumarol, warfaryna) czy glikozydy nasercowe (digoksyna). Nieplanowana „wysiadka z tratwy” sprawia, że duża ilość cząsteczek leku zaczyna działać w tym samym czasie, co znacznie nasila i skraca ich działanie! Trzeba je więc skrupulatnie kontrolować.

Jeśli nie wiesz, czy Twoim lekom zagrozi Opokan, zapytaj!

• Ryzyko reakcji alergicznej. Nie każdy wie, że meloksykam ma w sobie grupę sulfonamidową. Sulfonamidy to związki o działaniu bakteriobójczym, które dość często uczulają; obecnie stosowane coraz rzadziej ze względu na pojawienie się bezpieczniejszych leków, więc nie każdy miał okazję sprawdzić, czy jego to nie dotyczy. Jeśli kiedykolwiek zareagowałeś źle na Biseptol, Bactrim, czy sulfaguanidynę, nie bierz Opokanu! Podobnie, jeśli masz uczulenie na kwas acetylosalicylowy lub inne NLPZ-ety, astmę czy skłonność gwałtownych reakcji alergicznych.

• Ryzyko tzw. polipragmazji, czyli stosowanie kilku podobnie działających leków naraz. W tym wypadku leków przeciwbólowych. Wbrew powszechnemu przekonaniu nie wzmocni to ich działania – mechanizmy komórkowe są już wykorzystane „na maksa” – a tylko nasili groźne skutki uboczne. Sześciogodzinny czas oczekiwania na ulgę w bólu aż korci, by łyknąć „coś silniejszego”, nie każdy „cywil” też ma świadomość, jak długo meloksykam krąży we krwi. Zapomnij o innych przeciwbólówkach, biorąc Opokan!

• Brak profesjonalnej kontroli choroby. To zagrożenie znacznie większe, niż sama tabletka! Znając życie, wiele osób, które – w erze sprzed pojawienia się Opokanu – ból zagoniłby w końcu do lekarza, zaczną się teraz leczyć pod dyktando różnych Goździkowych i innych domorosłych medyków. Tymczasem zmiany reumatyczne leczy się wielotorowo; nie tylko uśmierzając ból, ale także spowalniając postęp choroby. Sam Opokan sprawy nie załatwi! Producent co prawda asekuruje się, pisząc w ulotce, aby nie brać leku dłużej niż 7 dni bez konsultacji z lekarzem, ale… opakowanie zawiera 10 tabletek 🙂

Tak więc, kolejny raz  potwierdza się teza, że „wszystko dla ludzi, ale z umiarem”. I że nie wolno wierzyć ślepo reklamie, tylko konsultować sprawy dotyczące własnego zdrowia z lekarzem lub farmaceutą. Tylko wtedy dopuszczanie nowych leków do sprzedaży bez recepty będzie z pożytkiem dla wszystkich. Pytanie tylko, czy ludzie po obu stronach aptecznego okienka sprostają zadaniu…?