Opryszczka przyczyny i leczenie opryszczki

Opryszczka wargowa jest zakażeniem powodowanym przez wirusa Herpex simplex 1 (HSV – 1) i jest to jedna z najczęściej spotykanych infekcji wirusowych. Szacuje się, że 50 – 80% dorosłych mieszkańców krajów zachodnich wykazuje serologiczne oznaki zakażenia wirusem, chociaż przebieg infekcji nie daje czasem żadnych objawów.

Zakażenie wirusem HSV następuje podczas bezpośredniego kontaktu z błoną śluzową w miejscu uszkodzenia skóry pomiędzy osobą chorą lub nosicielem a osobą niezakażoną. Pierwszy kontakt z wirusem określamy jako infekcję pierwotną. Dochodzi do niej zwykle w okresie przedszkolnym. Po wywołaniu pierwotnego zakażenia wirus ten wnika do zakończeń nerwów, a następnie wędruje do zwojów czuciowych, gdzie przebywa w uśpieniu w tzw. fazie latentnej, co powoduje, że człowiek raz zakażony musi liczyć się z możliwością nawrotu choroby.

Objawy opryszczki

Reaktywację wirusa i pojawienie się objawów mogą spowodować stres, stan obniżonej odporności organizmu, czyli immunosupresja, ekspozycja światło słoneczne (promieniowanie UV), a u kobiet także miesiączka. Niezależnie od rodzaju czynnika indukującego, po jego zadziałaniu następuje replikacja wirusa w neuronie i przemieszczanie się wirusów wzdłuż aksonu do komórek nabłonka. Wirus atakuje komórki naskórka, powodując powstawanie pęcherzykowo-wrzodziejących zmian na skórze w okolicach unerwienia zajętego nerwu.

Przed pojawieniem się opryszczki mogą pojawić się objawy takie jak mrowienie, świąd i pieczenie. Po kilku godzinach śluzówka i skóra warg jest obrzęknięta, zaczerwieniona i bolesna, a na jej powierzchni występują drobne grudki, pęcherzyki lub owrzodzenia, które pękają zazwyczaj w ciągu doby. Opryszczka typowo występuje wokół ust, ale zmiany skórne mogą też występować wokół i wewnątrz nosa oraz na śluzówkach jamy ustnej i oczu. Ponadto czasem przy zakażeniu stwierdza się objawy ogólne m.in. gorączkę oraz powiększenie okolicznych węzłów chłonnych. Zmiany ustępują zazwyczaj w ciągu 7-10 dni. Nawroty są powszechne i osoba zakażona na ogół ma opryszczkę 2-3 razy w roku.

Leczenie opryszczki

Na rynku istnieje kilka preparatów przeznaczonych do łagodzenia objawów opryszczki. Większość z nich występuje w postaci maści lub kremów i zawiera jako substancję czynną acyklowir, którego mechanizm działania polega na hamowaniu syntezy wirusowego DNA. Substancja ta jest specyficznym inhibitorem replikacji wirusów: Herpes simplex 1 (HSV-1) – opryszczki wargowej, Herpes simplex 2 (HSV-2) – opryszczki narządów rodnych oraz wirusa ospy wietrznej i półpaśca Varicella – zoster (VZV).

Lek ten wykazuje bardzo dobrą skuteczność, gdy podany jest wcześnie, tzn. w fazie objawów prodromalnych lub w ciągu pierwszych 24 godzin od pojawiania się pierwszych objawów choroby. Uzyskuje się wówczas skrócenie czasu utrzymywania się wirusów w wydzielinach, szybsze gojenie zmian skórnych oraz zmniejszenie dolegliwości bólowych. Acyklowir wykazuje ponadto dużą selektywność i małą toksyczność, co gwarantuje bezpieczeństwo podczas stosowania leku. Dostępne na rynku leki to: Antyvir, Hascovir, Xorovir, Herpex, Zovirax.

Inną substancją o działaniu przeciwwirusowym jest denotywir, występujący pod nazwą handlową jako Vratizolin. Lek ten wykazuje także działanie bakteriostatycznym wobec bakterii Gram-dodatnich, co nie dopuszcza do rozwoju nadkażenia ziarniakami. Emulsyjne podłoże leku zapewnia szybką penetrację substancji czynnej w głąb zmian, jednak lek nie przekracza bariery skóry. Preparat Erazaban jako jedyny na polskim rynku zawiera dokozanol – substancję, której działanie polega na wzmacnianiu bariery ochronnej zdrowej komórki skóry, dzięki czemu wirus nie może wniknąć do jej wnętrza. Na rynku znajdują się także preparaty pochodzenia roślinnego, stanowiące alternatywę dla powszechnie stosowanych syntetycznych substancji np. maść Argol Virin. W skład tego produktu wchodzi mieszanina olejków eterycznych: drzewa herbacianego, melisy lekarskiej, goździka, cytryny, mięty pieprzowej, eukaliptusa i geranium oraz mentol.

Aplikacje maści na zmienione chorobowo miejsca powinno się powtarzać 5 razy dziennie mniej więcej co 4 godziny. Lek należy nakładać ostrożnie cienką warstwą na całą powierzchnię zmian opryszczkowych, a leczenie prowadzić przez minimum 5 dni. Trzeba pamiętać o starannym myciu rąk przed i po nałożeniu leku, aby uniknąć rozsiewania zakażenia.

Nowoczesnym rozwiązaniem jest stosowanie specjalnych plastrów np. Compeed plaster na opryszczkę, które mają wiele zalet. Przede wszystkim ograniczają dotykanie zmiany, zabezpieczają ranę przed zainfekowaniem oraz redukują ryzyko powstania zakażenia poza raną, czyli przeniesieniem wirusa na inne części ciała lub innych ludzi.

Na zakończenie warto przypomnieć czynniki, mogące towarzyszyć zmianom wirusowym, wskazujące na konieczność konsultacji z lekarzem. Są to między innymi: zmiany nasilone i rozległe zlokalizowane wewnątrz ust i na twarzy, czas trwania infekcji dłuższy niż 14 dni, zwłaszcza z objawami ogólnoustrojowymi. Przy bardziej nasilonej infekcji z licznymi wykwitami lub objawami ogólnymi lekarz może zalecić terapię doustną acyklowirem.

Niestety osobnik raz zainfekowany, nie pozbędzie się wirusa do końca życia. Warto zatem pamiętać o kilku zasadach, dzięki którym można uniknąć powikłań: myciu rąk po każdym kontakcie z pęcherzykami oraz unikaniu dotykania oczu. Aby nie zarazić domowników należy korzystać z osobnego ręcznika, sztućców i naczyń, a po użyciu myć je w gorącej wodzie.